Pilna nowela ustawy o Funduszu Medycznym ma trafić do Sejmu; według zapowiedzi środki w wysokości 7,6 mld zł mają zasilić NFZ. Dla managerów placówek to potencjalnie szybka zmiana warunków finansowania i rozliczeń – przy braku pełnych danych o algorytmie podziału środków warto działać wyprzedzająco.
#### Pilna nowela ustawy o Funduszu Medycznym – stan prac i kontekst w Sejmie
Informacja o „pilnej” nowelizacji oznacza tryb przyspieszony prac parlamentarnych: szybkie pierwsze czytanie, prace w komisji i głosowanie w Sejmie, a następnie Senat, podpis Prezydenta i publikacja. W praktyce takie ustawy często mają krótkie vacatio legis, a czasem przepisy stosuje się dozdarzeń już trwających (np. rozliczeń w danym roku). Na dziś brakuje oficjalnie dostępnych szczegółów co do mechaniki transferu oraz rozporządzeń wykonawczych – kluczowych dla faktycznego rozdysponowania środków w NFZ.
Fundusz Medyczny to narzędzie dedykowane m.in. finansowaniu innowacyjnych terapii, programów profilaktycznych oraz wybranych inwestycji strategicznych. Jeżeli część jego środków zasili NFZ, będzie to decyzja o krótkoterminowym wzmocnieniu płynności systemu rozliczeń świadczeń. To ruch o potencjalnie odczuwalnych skutkach zarówno na poziomie kontraktów bieżących, jak i planów finansowych świadczeniodawców na kolejne miesiące.
#### 7,6 mld zł dla NFZ – możliwe kierunki rozdysponowania
Bez oficjalnego planu podziału można mówić jedynie o scenariuszach. Z perspektywy NFZ najbardziej prawdopodobne obszary absorpcji dodatkowych środków to:
– stabilizacja rozliczeń bieżących i redukcja opóźnień w płatnościach w wybranych zakresach,
– sfinansowanie skutków wcześniejszych zmian wycen (jeśli zaistniały) lub innych decyzji kosztotwórczych,
– zwiększenie planów rzeczowo-finansowych i/lub rozliczenie części nadwykonań,
– potrzeby w obszarach wysokiego wzrostu popytu (np. AOS, rehabilitacja, świadczenia szpitalne) – w granicach ogłaszanych priorytetów.
Ostateczne przeznaczenie zależeć będzie od zarządzeń Prezesa NFZ i komunikatów OW NFZ. Zwracamy uwagę, że na tym etapie brak informacji o tym, czy środki będą dystrybuowane liniowo, celowo (np. do wybranych zakresów), czy poprzez mechanizmy konkursowe/uzupełniające.
#### Wpływ na finansowanie świadczeń i rozliczenia nadwykonań z NFZ
Dodatkowe finansowanie NFZ zazwyczaj przekłada się na:
– aneksację umów (zwiększenie wartości kontraktów) lub wydanie zarządzeń doprecyzowujących zasady rozliczeń,
– okresowe podniesienie planów (np. w końcówce roku), co umożliwia sfinansowanie części świadczeń dotąd realizowanych jako nadwykonania,
– ukierunkowanie środków na pilne potrzeby – w przeszłości często dotyczyło to ograniczania kolejek w newralgicznych zakresach.
Dla placówek kluczowe jest przygotowanie sprawozdawczości i rozliczeń w taki sposób, by możliwe było szybkie „wchłonięcie” ewentualnych zwiększeń (kompletność JGP/DRG, zgodność ICD-10/ICD-9/ICHI w dokumentacji, brak rozbieżności w SZOI, aktualne aneksy personelu). Nawet jeśli priorytetem będzie stabilizacja płatności, NFZ bywa skłonny objąć finansowaniem część już wykonanych świadczeń – pod warunkiem, że są bezbłędnie sprawozdane.
#### Programy lekowe i innowacyjne terapie a Fundusz Medyczny
Fundusz Medyczny w zamyśle wspierał m.in. innowacyjne terapie i szybkie ścieżki dla pacjentów. Potencjalne przesunięcie środków do NFZ może:
– krótkoterminowo poprawić płynność w finansowaniu świadczeń „masowych”,
– rodzić pytania o tempo i skalę finansowania nowych technologii medycznych w ramach dotychczasowych ścieżek Funduszu Medycznego.
Managerowie placówek prowadzących programy lekowe powinni monitorować komunikaty MZ i AOTMiT dotyczące kontynuacji/rozszerzeń oraz ewentualnych zmian budżetów. Na dziś nie ma publicznie znanych danych przesądzających, że dojdzie do ograniczeń – ale sam transfer środków sugeruje potrzebę uważnego śledzenia skutków dla portfela programów.
#### Inwestycje i infrastruktura – konsekwencje dla projektów finansowanych z Funduszu Medycznego
Jeśli nowelizacja ograniczy dostępność środków inwestycyjnych Funduszu Medycznego, podmioty planujące modernizacje lub zakupy aparatury mogą stanąć przed ryzykiem przesunięć harmonogramów. Rekomendacje:
– przygotować alternatywne scenariusze finansowania (np. programy unijne, środki samorządowe, instrumenty zwrotne),
– zabezpieczyć ciągłość projektów krytycznych dla bezpieczeństwa pacjenta,
– zachować gotowość aplikacyjną – nawet przy niepewnych terminach naborów, kompletna dokumentacja projektowa skraca czas reakcji.
Warto też ocenić wpływ ewentualnych opóźnień inwestycyjnych na zdolność produkcyjną świadczeń (np. dostępność sal operacyjnych, diagnostyki obrazowej) oraz na realizację wskaźników wymaganych w umowach z NFZ.
#### Aspekty prawne i terminy – co może wydarzyć się w Sejmie
W trybie pilnym możliwe są:
– krótkie konsultacje i szybkie głosowania w Sejmie,
– krótkie vacatio legis lub wejście w życie „z dniem ogłoszenia”,
– delegacje do rozporządzeń i zarządzeń Prezesa NFZ, które doprecyzują sposób rozdysponowania środków.
Ryzykiem dla świadczeniodawców bywa rozminięcie tempa legislacji z cyklem rozliczeniowym (miesięczne sprawozdania do 10. dnia, rozliczenia roczne, limity). Dlatego tak ważne jest bieżące śledzenie zarządzeń i gotowość do szybkiego podpisywania aneksów.
#### Ryzyka i ograniczenia – brak pełnych danych o podziale 7,6 mld zł
Na dziś nie opublikowano szczegółowych algorytmów podziału środków. Oznacza to:
– niepewność, które zakresy świadczeń otrzymają wsparcie i w jakiej skali,
– niepewność co do terminów – kiedy środki realnie trafią do OW NFZ i na rachunki świadczeniodawców,
– możliwość modyfikacji zapisów w toku prac sejmowych.
W takiej sytuacji planowanie powinno uwzględniać warianty: scenariusz bez zmian, scenariusz częściowego zwiększenia planów oraz scenariusz ukierunkowanego zasilenia wybranych zakresów.
#### Jak przygotować budżet i cash flow placówki na potencjalne zmiany w finansowaniu z NFZ
Praktycznie każda zmiana w finansowaniu wymaga przeglądu:
– założeń przychodowych (kontrakty, nadwykonania, potencjalne aneksy),
– kosztów zmiennych i stałych (personel, energia, leki, wyroby medyczne),
– polityki inwestycyjnej i potrzeb kapitałowych,
– rezerw na świadczenia nierozliczone i reklamacje.
Zwiększenie finansowania może poprawić płynność, ale też podnosi oczekiwania co do wolumenów świadczeń. Warto przeanalizować zdolności operacyjne (harmonogramy, obsada, dostęp do diagnostyki) oraz ryzyko krótkich „okien” na realizację dodatkowych planów.
#### Dlaczego to ważne dla placówek
– Płynność finansowa: szybsze płatności i/lub zwiększenie planów może zmniejszyć presję na cash flow, co bezpośrednio wpływa na zdolność terminowej zapłaty dostawcom i wynagrodzeń.
– Pewność rozliczeń: objęcie finansowaniem części nadwykonań redukuje ryzyko strat wynikających z limitów.
– Planowanie mocy produkcyjnych: dodatkowe środki często wiążą się z oczekiwaniem wzrostu liczby świadczeń; placówki muszą ocenić realną zdolność do zwiększenia wolumenów bez pogorszenia jakości.
– Strategia inwestycyjna: potencjalne przesunięcia w Funduszu Medycznym mogą wymusić korekty w harmonogramach projektów sprzętowych i budowlanych.
– Zarządzanie ryzykiem: brak pełnych danych wymaga elastyczności, gotowości do szybkich zmian i komunikacji z NFZ oraz organami tworzącymi.
#### Co zrobić teraz (checklista)
– Monitoruj legislację:
– śledź przebieg prac w Sejmie i Senacie oraz publikacje ustaw w Dzienniku Ustaw,
– obserwuj komunikaty MZ, NFZ i zarządzenia Prezesa NFZ/OW NFZ.
– Przygotuj dane do ewentualnych aneksów:
– uzupełnij i zweryfikuj sprawozdawczość w systemach (SZOI, P1, lokalne HIS/LIS/RIS),
– skoryguj błędy kodowania rozpoznań i procedur, zadbaj o kompletność dokumentacji.
– Przeprowadź analizę nadwykonań:
– zestaw wolumeny i wartości nadwykonań za bieżący rok,
– oceń możliwość szybkiego rozliczenia po ewentualnym zwiększeniu planów.
– Zaktualizuj plan finansowy i cash flow:
– przygotuj trzy scenariusze (brak zmian / częściowe zwiększenie / ukierunkowane zwiększenie),
– sprawdź wpływ na płynność i wskaźniki kowenantów (jeżeli masz finansowanie bankowe).
– Zaplanuj moce i grafik:
– przygotuj wariantowe harmonogramy pracy (poradnie, pracownie diagnostyczne, bloki),
– oceń dostępność personelu i dyspozycyjność kluczowego sprzętu.
– Zweryfikuj inwestycje i zakupy:
– przejrzyj projekty potencjalnie finansowane z Funduszu Medycznego,
– przygotuj alternatywne źródła finansowania i aktualną dokumentację aplikacyjną.
– Wzmocnij komunikację:
– wyznacz osobę kontaktową ds. relacji z OW NFZ,
– przygotuj krótkie noty dla organu tworzącego i rady podmiotu o możliwych skutkach finansowych.
– Zadbaj o zgodność prawną:
– skonsultuj z działem prawnym gotowość do szybkiego podpisywania aneksów,
– zweryfikuj ryzyka retroaktywnego stosowania przepisów w rozliczeniach.
#### Co może oznaczać to dla kolejek i jakości świadczeń
Jeżeli część środków zostanie przeznaczona na zwiększenie planów w wybranych zakresach, placówki otrzymają impuls do szybszej realizacji świadczeń. Kluczowe będzie utrzymanie jakości: uważne bilansowanie wzrostu wolumenów z dostępnością personelu i infrastruktury, tak aby nie pogorszyć wskaźników klinicznych i satysfakcji pacjentów. Warto też przygotować działania informacyjne dla pacjentów (np. dodatkowe terminy, kanały rejestracji).
#### Podsumowanie
Pilna nowelizacja ustawy o Funduszu Medycznym i zapowiedź przekazania 7,6 mld zł do NFZ mogą szybko zmienić warunki finansowania świadczeń. Brak pełnych danych co do algorytmu podziału wymusza ostrożność, ale jednocześnie zachęca do proaktywnego przygotowania organizacji: kompletnej sprawozdawczości, gotowości do aneksów, elastycznych grafików oraz przeglądu planów inwestycyjnych. Szybkie dostosowanie się do nowych zasad pozwoli placówkom wykorzystać potencjalne możliwości, ograniczając ryzyka operacyjne i finansowe.
Źródło: Rynek Zdrowia (link w danych wejściowych). Opracowanie bazuje na dostępnych zapowiedziach – szczegółowe skutki będą znane po publikacji aktu i aktów wykonawczych.