Dziś wygasają umowy szpitali z NFZ. Nadwykonania niezapłacone od kwietnia. Dla menedżerów oznacza to ryzyko przestojów w finansowaniu, presję na płynność i konieczność szybkich decyzji w obszarze kontraktowania i rozliczeń.
#### Wygasają umowy szpitali z NFZ: co to oznacza operacyjnie
Wygaśnięcie umów to moment graniczny dla większości świadczeniodawców, zwłaszcza podmiotów z sieci PSZ, funkcjonujących w oparciu o ryczałt. W praktyce oznacza to:
– koniec obowiązywania dotychczasowych warunków finansowych i rzeczowych,
– konieczność podpisania aneksu lub nowej umowy, aby utrzymać finansowanie po upływie bieżącego okresu,
– wzmożone ryzyko luki finansowej w rozliczeniach, jeśli negocjacje się przedłużą.
Z perspektywy oddziałów wojewódzkich NFZ mogą występować różnice w harmonogramie podpisywania aneksów oraz trybie przedłużeń. Na ten moment brakuje pełnych danych publicznych o jednolitych terminach i parametrach dla wszystkich regionów, dlatego kluczowe są bieżący kontakt z OW NFZ i gotowość do szybkiego obiegu dokumentów.
#### Nadwykonania niezapłacone od kwietnia: napięcie płynności i ryzyko kredytowania systemu
Według doniesień branżowych, nadwykonania od kwietnia pozostają w części lub całości nierozliczone. W praktyce:
– nadwykonania to świadczenia wykonane ponad limity lub poza ryczałtem (w zależności od produktu), których refundacja wymaga dodatkowych uzgodnień, wniosków i uzasadnień,
– brak zapłaty generuje presję na cash flow – rosną zapotrzebowanie na finansowanie pomostowe i koszty obsługi długu, a także ryzyko opóźnień wobec dostawców,
– wrażliwe obszary to m.in. oddziały zabiegowe, SOR/izby przyjęć, anestezjologia i intensywna terapia, diagnostyka wysokokosztowa oraz leki z katalogów chemioterapii i programów lekowych (tam, gdzie wystąpiły przekroczenia).
Nie ma obecnie jednolitej, publicznie potwierdzonej informacji, jaki odsetek nadwykonań i w jakich zakresach zostanie uregulowany oraz w jakim terminie. To utrudnia planowanie finansowe i wymaga konserwatywnego scenariuszowania.
#### Ryzyka dla ciągłości świadczeń i bezpieczeństwa pacjentów
Wygaśnięcie umów i narastające nadwykonania przekładają się na:
– potencjalne ograniczenia przyjęć planowych w zakresach deficytowych,
– wzrost kolejek i ryzyko niezrealizowania części świadczeń w terminie,
– presję na personel i rotację grafików, co może wpływać na jakość i bezpieczeństwo.
Jednocześnie świadczenia w stanach nagłych muszą być realizowane – niezależnie od statusu kontraktu – co przenosi część obciążenia na SOR, izby przyjęć i dyżury. Brak pewności finansowania zwiększa ryzyko nieprawidłowej alokacji zasobów.
#### Negocjacje kontraktów z NFZ: priorytety dla menedżera
Aby zminimalizować lukę i zabezpieczyć finansowanie:
– przygotuj kompletną dokumentację produkcji świadczeń i bazę dowodów (w tym uzasadnienia medyczne i epidemiologiczne) dla nadwykonań,
– zinwentaryzuj realny koszt wytworzenia świadczeń w kluczowych zakresach, by uwiarygodnić oczekiwania finansowe,
– przeanalizuj strukturę przyjęć: case-mix, JGP/DRG, wyceny i wskaźniki jakości – poprawność kodowania i pełność dokumentacji mają bezpośredni wpływ na wartość kontraktu,
– wyznacz zakresy strategiczne do rozmów (SOR, interny, pediatria, położnictwo, ortopedia, kardiologia, AOS), bazując na obłożeniu i niezbędnym zabezpieczeniu populacji,
– zadbaj o spójny przekaz merytoryczny z danymi o wykorzystaniu ryczałtu, sezonowości i trendach epidemiologicznych.
Warto uwzględnić, że wyceny świadczeń i mechanizmy taryfikacji są aktualizowane, ale brak obecnie jednolitej informacji o terminach i skali ewentualnych korekt wprost powiązanych z omawianym okresem.
#### Rozliczenia nadwykonań: dokumentacja, ścieżka i argumentacja
NFZ co do zasady może rozliczyć nadwykonania po analizie wniosków i uzasadnień. Dobre praktyki:
– kompletna dokumentacja medyczna i administracyjna (w tym poprawne kody ICD-10/ICD-9, JGP, daty, zgody, wyniki badań),
– uzasadnienie ratującego życie/zdrowie charakteru świadczeń lub konieczności epidemiologicznej,
– analiza błędów rozliczeniowych i ewentualne korekty sprawozdawczości,
– zestawienie dostępności alternatywnych świadczeniodawców w regionie (argumentacja braku możliwości przekazania pacjenta),
– wnioski o zaliczki/finansowanie przejściowe – o ile oddział NFZ przewiduje taką możliwość.
Kluczowe jest także bieżące monitorowanie statusu wniosków w systemie i szybkie uzupełnianie ewentualnych braków formalnych.
#### Płynność finansowa i łańcuch dostaw: działania osłonowe
W sytuacji niepewności finansowania:
– przygotuj plan płynności na 8–12 tygodni, z kilkoma scenariuszami wpływów i kosztów,
– rozważ instrumenty krótkoterminowe (faktoring, kredyt obrotowy, zaliczki od OW NFZ – jeżeli dostępne),
– renegocjuj warunki z kluczowymi dostawcami (harmonogramy dostaw, dłuższe terminy płatności, rabaty wolumenowe),
– zabezpiecz krytyczne pozycje: leki, wyroby medyczne, środki jednorazowe, odczynniki do diagnostyki, serwis aparatury,
– priorytetyzuj koszty pracy i utrzymania ciągłości dyżurów oraz świadczeń o znaczeniu krytycznym.
Transparentna komunikacja z działem zamówień publicznych i kontrola zapasów z minimalnym poziomem bezpieczeństwa redukują ryzyko przerw w świadczeniach.
#### Aspekty prawne i zgodność: odpowiedzialność kierownika podmiotu
Wygaśnięcie umów nie zwalnia z obowiązków dotyczących udzielania świadczeń w stanach nagłych oraz zachowania standardów bezpieczeństwa. Dla menedżerów oznacza to:
– konieczność zapewnienia obsady i procedur dla przypadków nagłych,
– monitorowanie zgodności z przepisami prawa (m.in. w zakresie udzielania świadczeń, dokumentacji medycznej, RODO, dyżurów),
– przygotowanie się na ewentualne kontrole płatnika i organów nadzoru – uporządkowanie rejestrów i ścieżek decyzyjnych,
– analizę ryzyka kontraktowego i ubezpieczeniowego (OC, ryzyka prawne związane z odmową przyjęć planowych z przyczyn finansowych).
Jeśli lokalnie dochodzi do realnego zagrożenia ciągłości zabezpieczenia zdrowotnego populacji, konieczne jest poinformowanie właściwych organów oraz NFZ wraz z przedstawieniem planu naprawczego.
#### Komunikacja z personelem i pacjentami: przejrzystość ponad wszystko
W warunkach niepewności najważniejsze są:
– jednoznaczne komunikaty dla zespołów o statusie kontraktów, priorytetach i zasadach kwalifikacji przyjęć planowych,
– informowanie pacjentów o ewentualnych przesunięciach terminów wraz z propozycją alternatyw (teleporada, AOS, rehabilitacja, programy lekowe – jeśli dotyczy),
– stałe briefingi dla kierowników oddziałów i pionu finansowego w celu szybkiego reagowania na zmiany,
– przygotowanie odpowiedzi na najczęstsze pytania (FAQ) i aktualizacja strony internetowej podmiotu.
Spójny przekaz zmniejsza liczbę skarg i ryzyko reputacyjne.
#### Dlaczego to ważne dla placówek
– Bezpośredni wpływ na przychody: brak aneksu/nowej umowy lub opóźnienie rozliczeń może doprowadzić do istotnej luki finansowej.
– Płynność i bezpieczeństwo operacyjne: niezapłacone nadwykonania od kwietnia kumulują presję na cash flow, grożąc opóźnieniami wobec dostawców i ryzykiem wstrzymania części dostaw.
– Jakość i dostępność świadczeń: konieczność ograniczeń przyjęć planowych w niektórych zakresach może wydłużać kolejki i pogarszać wskaźniki jakości.
– Ryzyka prawne i kontrolne: wyższa ekspozycja na kontrole rozliczeń i ryzyko korekt, jeśli dokumentacja i argumentacja nadwykonań nie będą kompletne.
– Reputacja i relacje z interesariuszami: przejrzyste zarządzanie kryzysem kontraktowym buduje zaufanie pacjentów, personelu i organów nadzoru.
#### Co zrobić teraz (checklista)
– Sprawdź status umowy
– Zweryfikuj w OW NFZ, czy przygotowano aneks/nową umowę; ustal termin i tryb podpisu.
– Wyznacz osobę odpowiedzialną za obieg dokumentów i komunikację z NFZ.
– Zmapuj nadwykonania od kwietnia
– Zestawienie zakresów, wartości i liczby świadczeń; identyfikacja priorytetów (SOR, OIT, zabiegowe).
– Uzupełnij dokumentację i uzasadnienia medyczne.
– Złóż i monitoruj wnioski o płatność
– Wnioski o rozliczenie nadwykonań i ewentualne zaliczki/finansowanie pomostowe (jeśli dostępne w OW).
– Harmonogram follow-up: status co 7 dni, rejestr korespondencji.
– Uporządkuj sprawozdawczość i kodowanie
– Audyt poprawności JGP/DRG, ICD-10/ICD-9, wskaźników jakości.
– Korekty błędów i domknięcie brakujących rekordów.
– Zabezpiecz płynność
– Plan przepływów na 8–12 tygodni; scenariusze wpływów.
– Rozmowy z bankiem/faktorem; renegocjacje z dostawcami; priorytetyzacja płatności.
– Ustal zasady przyjęć planowych
– Priorytety medyczne, kryteria przesunięć, ścieżka eskalacji.
– Komunikaty dla pacjentów i rejestracji, aktualizacja terminów.
– Zarządzaj zasobami krytycznymi
– Poziomy minimalne leków, wyrobów i odczynników.
– Plany awaryjne dla serwisu aparatury i obsad dyżurowych.
– Prowadź komunikację wewnętrzną i zewnętrzną
– Briefingi dla kierowników, FAQ dla pacjentów, aktualizacje na stronie.
– Kanał zgłaszania problemów (hotline) dla oddziałów i rejestracji.
– Przygotuj się na kontrole i audyt
– Pakiet dowodowy rozliczeń, matryca ryzyk, odpowiedzialności i pełnomocnictw.
– Przegląd zgodności z procedurami i przepisami.
– Dokumentuj decyzje i ryzyka
– Rejestr decyzji zarządczych, notatki z negocjacji, ocena wpływu na jakość i bezpieczeństwo.
#### Scenariusze na najbliższe tygodnie: czego się spodziewać
– Krótkoterminowe aneksowanie umów: w wielu regionach możliwe jest szybkie przedłużenie warunków na okres przejściowy. Warto gotowością organizacyjną przyspieszyć podpis.
– Częściowa zapłata nadwykonań: NFZ może rozliczać je stopniowo, po weryfikacji formalnej i merytorycznej. Priorytetem są świadczenia o charakterze ratującym życie/zdrowie.
– Dalsze rozmowy o wycenach i wolumenach: skala i tempo zmian nie są obecnie publicznie przesądzone, dlatego potrzebne jest ostrożne planowanie finansowe.
W związku z brakiem pełnych, jednolitych danych publicznych dla wszystkich OW NFZ, rekomenduje się bieżące pozyskiwanie informacji bezpośrednio z właściwego oddziału i aktualizowanie planów operacyjno-finansowych minimum co tydzień.
Źródło: Rynek Zdrowia (https://www.rynekzdrowia.pl/Finanse-i-zarzadzanie/Dzis-wygasaja-umowy-szpitali-z-NFZ-Nadwykonania-niezaplacone-od-kwietnia,277374,1.html)