Konkurs na onkologię: szpitale od dwóch lat bez pieniędzy. Pytamy MZ, co z kontrolą CBA. Według doniesień medialnych część placówek, które uzyskały wysoką ocenę w konkursie inwestycyjnym dla onkologii, nadal czeka na finansowanie, a jasne informacje z resortu zdrowia są ograniczone.
#### Konkurs na onkologię: co wiemy z dostępnych źródeł i czego wciąż brakuje
– Z mediów branżowych wynika, że procedura konkursowa dla inwestycji onkologicznych przyniosła wyniki, lecz środki nie trafiły jeszcze do szpitali pomimo upływu około dwóch lat. Doniesienia te pochodzą m.in. z serwisu Rynek Zdrowia: https://www.rynekzdrowia.pl/Inwestycje/Konkurs-na-onkologie-szpitale-od-dwoch-lat-bez-pieniedzy-Pytamy-MZ-co-z-kontrola-CBA,276544,3.html.
– W przestrzeni publicznej padły pytania o powody opóźnień, w tym o ewentualne kontrole lub weryfikacje prowadzone przez instytucje państwowe (np. CBA). Na moment przygotowania niniejszego materiału brak jest pełnych, oficjalnych i publicznie dostępnych informacji MZ, które kompleksowo wyjaśniałyby harmonogram wypłat i przyczyny zwłoki.
– Nie opublikowano (albo nie jest szeroko publikowany) wiążący plan dalszych działań z datami granicznymi, co utrudnia dyrektorom planowanie inwestycji, przetargów i utrzymanie ciągłości świadczeń.
Wnioski: posługujemy się ograniczonym zestawem danych z mediów. Placówki powinny bazować na własnej korespondencji z MZ/instytucją wdrażającą i na dokumentach źródłowych programu.
#### Szpitale bez pieniędzy: konsekwencje operacyjne i finansowe dla dyrektorów
Brak transferu środków przez długi okres tworzy wielowymiarowe ryzyko:
– Ryzyko operacyjne: opóźnienia w uruchomieniu nowych pracowni (np. radioterapii, patomorfologii, obrazowania), wydłużenie kolejek z powodu starzejącego się sprzętu i braku modernizacji.
– Ryzyko finansowe: wzrost cen aparatury i robót budowlanych (inflacja i indeksacja cenników), potencjalny brak możliwości utrzymania ważności ofert, konieczność powtarzania postępowań zakupowych.
– Ryzyko zgodności (compliance): trudność w utrzymaniu zgodności kwalifikowalności kosztów, jeśli podpisanie umów o dofinansowanie przesuwa się w czasie; ryzyko niekwalifikowalności wydatków poniesionych przed zawarciem umowy.
– Ryzyko kadrowe: trudności w rekrutacji i utrzymaniu kluczowych specjalistów (np. fizyków medycznych, techników elektroradiologii), jeśli inwestycje nie startują, a harmonogram jest niepewny.
– Ryzyko reputacyjne i komunikacyjne: konieczność tłumaczenia opóźnień interesariuszom – organom tworzącym, pacjentom, lokalnej społeczności.
#### Finansowanie inwestycji onkologicznych: typowe bariery i ryzyka proceduralne
Nawet przy dostępności pieniędzy inwestycje onkologiczne obarczone są złożonymi wymogami:
– Prawo zamówień publicznych: konieczność rzetelnego przygotowania SIWZ/OPZ i kryteriów oceny. Przy długich opóźnieniach może zajść potrzeba aktualizacji OPZ, co wydłuża cykl.
– Kwalifikowalność kosztów: w wielu programach wydatki stają się kwalifikowalne dopiero od daty zawarcia umowy; przedwczesne ponoszenie nakładów może skutkować ich nieuznaniem.
– Trwałość projektu i kamienie milowe: wydłużenie procesu może utrudniać dotrzymanie wskaźników produktu/rezultatu w zadanych terminach.
– Koordynacja z przebudową i instalacjami: inwestycje w radioterapii czy medycynie nuklearnej wymagają prac budowlanych, osłon, testów akceptacyjnych i uzgodnień z inspekcjami – kumulacja opóźnień zwiększa ryzyko utraty synchronizacji między dostawami, robotami i pozwoleniami.
#### Pytamy MZ i co z kontrolą CBA: przejrzystość, audyt i współpraca
Pojawiające się w mediach pytania do MZ o status konkursu oraz o ewentualną kontrolę CBA należy traktować w kategoriach potrzeby przejrzystości i umocnienia zaufania do procedur. Podkreślmy:
– Brak jest publicznych, kompletnych informacji przesądzających o zakresie i wynikach ewentualnych czynności kontrolnych.
– CBA, zgodnie z kompetencjami, może analizować procesy, gdy zachodzi uzasadniona potrzeba, co nie jest równoznaczne ze stwierdzeniem naruszeń.
– Dla placówek kluczowe jest zachowanie pełnej dokumentacji, zgodności z procedurami i gotowości do współpracy z każdą instytucją kontrolną.
#### Dlaczego to ważne dla placówek
– Ciągłość leczenia onkologicznego: opóźnienia inwestycji przekładają się na dostępność nowoczesnej diagnostyki i terapii, co wprost wpływa na wyniki leczenia i satysfakcję pacjentów.
– Bezpieczeństwo finansowe: niepewność finansowania może naruszać płynność szpitala, wymuszać korekty budżetu i zwiększać koszty własne.
– Konkurencyjność i pozycja regionu: placówki, które szybciej zmodernizują infrastrukturę, przyciągają pacjentów i specjalistów; pozostali ryzykują marginalizację.
– Zgodność i ryzyko audytowe: im dłuższy okres między rozstrzygnięciem konkursu a podpisaniem umowy, tym większa ekspozycja na błędy proceduralne (np. przedwczesne zakupy, zmiany zakresu).
– Planowanie strategiczne: inwestycje onkologiczne mają długie cykle wdrożenia; każdy miesiąc opóźnienia przesuwa operacjonalizację świadczeń i strumieni przychodów.
#### Co zrobić teraz (checklista)
– Uporządkować dokumentację:
– Zweryfikować kompletność wniosku, korespondencji z MZ/instytucją wdrażającą i ewentualnych uzupełnień.
– Utrzymywać aktualny rejestr ryzyk i zmian zakresu.
– Ustalić status z MZ:
– Wysłać oficjalne zapytanie o harmonogram i warunki podpisania umowy/uruchomienia środków.
– W razie braku odpowiedzi – rozważyć wniosek o informację publiczną i poinformować organ tworzący.
– Przygotować scenariusze finansowe:
– Opracować warianty: z finansowaniem, z opóźnieniem 6–12 mies., bez finansowania.
– Zweryfikować możliwości pomostowego finansowania (np. kredyt/linia obrotowa, zaliczki od organu tworzącego), uwzględniając limity i koszty.
– Zabezpieczyć proces zakupowy:
– Nie uruchamiać postępowań przed uzyskaniem formalnych podstaw, chyba że regulamin programu na to pozwala; doprecyzować to z prawnikiem i instytucją.
– Jeśli postępowania są konieczne, zaplanować mechanizmy waloryzacji i terminy związania ofertą.
– Aktualizacja zakresu i kosztorysów:
– Przegląd OPZ pod kątem nowych norm, dostępności technologii i zmian cen.
– Wstępne uzgodnienia z dostawcami dot. terminów dostaw i wymagań instalacyjnych.
– Przygotowanie do ewentualnych kontroli:
– Mapowanie procesów, ścieżek decyzyjnych i archiwizacji dokumentów.
– Wewnętrzny audyt zgodności (PZP, zamówienia, konflikty interesów).
– Komunikacja interesariuszy:
– Regularny briefing dla personelu kluczowego i organu tworzącego.
– Przygotowanie neutralnego komunikatu dla pacjentów, bez obiecywania terminów.
– Zarządzanie personelem:
– Retencja krytycznych kadr (np. listy intencyjne, programy rozwoju).
– Harmonogram szkoleń pod wdrożenia sprzętu, aby móc szybko wystartować po uruchomieniu środków.
– Planowanie przestrzenne i pozwolenia:
– Aktualność projektów budowlanych, decyzji środowiskowych i pozwoleń.
– Gotowość do szybkiego ogłoszenia przetargów budowlanych.
– Benchmarking i koalicje:
– Kontakt z innymi beneficjentami w regionie, wymiana dobrych praktyk.
– Wspólne wystąpienia do MZ w sprawie harmonogramu (silniejszy głos grupy).
#### Konkurs na onkologię a komunikacja z pacjentami i personelem
– Transparentność bez alarmizmu: informujcie, że inwestycja jest priorytetem, ale jej termin zależy od formalnych decyzji i uruchomienia finansowania.
– Zarządzanie oczekiwaniami: nie podawajcie dat bez potwierdzenia; zamiast tego – zakres i korzyści planowanych zmian.
– Wewnętrzny newsletter projektowy: kwartalne aktualizacje o postępach formalnych, by utrzymać motywację zespołów klinicznych.
#### Rekomendacje strategiczne dla dyrektorów i organów tworzących
– Trzymajcie projekty „w gotowości”: dokumentacja, uzgodnienia techniczne, plany fazowania, aby po zielonym świetle wejść szybko w realizację.
– Ustalcie priorytety: jeśli portfel inwestycji jest szeroki, zabezpieczcie te, które najsilniej wpływają na dostęp do terapii o największym efekcie zdrowotnym.
– Analizujcie modele współpracy: konsorcja, wspólne przetargi (tam, gdzie to możliwe), centralizacja części zakupów, by uzyskać lepszą pozycję negocjacyjną.
– Monitorujcie zmiany regulacyjne: potencjalne modyfikacje zasad programów, wymogi sprawozdawcze, nowe ścieżki finansowania (np. uzupełniające mechanizmy krajowe lub regionalne).
#### Podsumowanie: zarządzanie niepewnością w konkursie na onkologię
Sytuacja, w której – według mediów – część szpitali czeka od dwóch lat na pieniądze z konkursu onkologicznego, wymaga chłodnej oceny ryzyka i dyscypliny projektowej. Przy ograniczonej liczbie oficjalnych informacji z MZ najlepszą ochroną placówki jest: pełna gotowość dokumentacyjna, komunikacja z instytucją finansującą, ostrożne decyzje zakupowe i realistyczne scenariusze finansowe. Pytania o ewentualną kontrolę CBA należy traktować jako element krajobrazu instytucjonalnego – placówki powinny być przygotowane do współpracy i wykazania zgodności każdego kroku. Priorytetem pozostaje ciągłość i jakość opieki onkologicznej – planowanie awaryjne i zarządzanie oczekiwaniami pacjentów są obecnie równie ważne, co sam projekt inwestycyjny.
Źródło medialne: Rynek Zdrowia (dostęp publiczny, brak pełnych danych liczbowych): https://www.rynekzdrowia.pl/Inwestycje/Konkurs-na-onkologie-szpitale-od-dwoch-lat-bez-pieniedzy-Pytamy-MZ-co-z-kontrola-CBA,276544,3.html. Placówki powinny weryfikować swój status bezpośrednio w MZ/instytucji wdrażającej.