Do konsultacji publicznych trafił projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie zmiany rozporządzenia dotyczącego świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego. Celem jest rozszerzenie dostępności opieki okołoporodowej, zwłaszcza w powiatach, w których nie funkcjonują zakontraktowane oddziały położniczo‑ginekologiczne.
#### Konsultacje publiczne projektu zmiany świadczeń gwarantowanych w leczeniu szpitalnym
Projektowana nowelizacja dotyczy koszyka świadczeń gwarantowanych w obszarze leczenia szpitalnego, w części związanej z opieką okołoporodową. W praktyce może to oznaczać doprecyzowanie katalogu świadczeń, miejsc ich realizacji oraz warunków organizacyjnych dla świadczeniodawców. Na tym etapie (konsultacje) oficjalne komunikaty nie przedstawiają szczegółowych wycen czy terminów wejścia w życie – menedżerowie powinni śledzić publikowane dokumenty i załączniki do projektu, ponieważ to one określą konkretne wymagania operacyjne i rozliczeniowe.
#### Rozszerzająca dostępność opieki okołoporodowej: cele i kierunki zmian
Intencją zmiany jest poprawa dostępności opieki okołoporodowej dla kobiet ciężarnych i po porodzie, z naciskiem na wyrównanie różnic terytorialnych. Oczekiwanym efektem jest:
– skrócenie czasu i dystansu do świadczeń wysokiej wagi (poród, interwencje nagłe),
– lepsza koordynacja ścieżki pacjentki (od opieki przedporodowej, przez poród, po połóg),
– większa przewidywalność organizacyjna i bezpieczeństwo kliniczne, w tym szybsze przekierowanie do ośrodków wyższej referencyjności, kiedy to konieczne,
– odciążenie miejsc nadmiernie obciążonych ruchem pacjentek spoza regionu.
To podejście jest spójne z obowiązującym standardem organizacyjnym opieki okołoporodowej i krajowymi priorytetami w zakresie bezpieczeństwa matki i dziecka.
#### Powiaty bez zakontraktowanych oddziałów położniczo‑ginekologicznych – wyzwania i szanse
Brak oddziału położniczo‑ginekologicznego w powiecie podnosi ryzyko opóźnień w udzieleniu świadczeń, obciąża logistykę transportową i zwiększa niepewność po stronie pacjentek. Z perspektywy systemowej, rozszerzenie dostępności może przełożyć się na:
– lepsze „pokrycie” terytorialne świadczeń,
– budowę formalnych ścieżek kierowania i przekazywania opieki,
– wzmocnienie punktów przedszpitalnych lub współpracujących jednostek (np. poradnie, izby przyjęć szpitali bez oddziału położniczego) w ramach jasno zdefiniowanych ról.
Na podstawie dotychczasowych komunikatów nie można przesądzać o konkretnych rozwiązaniach (np. nowych typach jednostek czy stawkach finansowania) – szczegóły będą wynikać z treści finalnego rozporządzenia i zarządzeń płatnika.
#### Świadczenia gwarantowane – na co mogą wpłynąć zmiany w leczeniu szpitalnym
W obrębie świadczeń gwarantowanych możliwe (co do kierunku) są m.in.:
– doprecyzowanie warunków realizacji świadczeń okołoporodowych w lokalizacjach bez pełnego oddziału (w formie współpracy, referowania, dyżurów konsultanckich),
– wzmocnienie wymogów koordynacji i ciągłości opieki (przedporodowej, śródporodowej, poporodowej),
– aktualizacja wymagań kadrowych i sprzętowych tam, gdzie wskazana jest minimalna gotowość,
– uporządkowanie zasad transportu medycznego i przekazywania pacjentek do ośrodków referencyjnych.
Uwaga: w oficjalnym komunikacie brak jest szczegółowych zapisów – powyższe obszary to typowe mechanizmy regulacyjne stosowane w podobnych zmianach i należy je traktować jako kierunkowe.
#### Organizacja i koordynacja opieki okołoporodowej – praktyczne implikacje
Dla placówek w regionach bez oddziałów położniczo‑ginekologicznych kluczowe będzie:
– ustanowienie formalnych porozumień z najbliższymi ośrodkami położniczymi (kanały pilnej komunikacji, zasady przyjęć, scenariusze kliniczne),
– przegląd i ewentualne dostosowanie procedur triage w izbie przyjęć/SOR, tak aby sprawnie kierować pacjentki w ciąży,
– wzmocnienie współpracy z POZ i AOS (ginekologia i położnictwo) w zakresie planowania porodu i edukacji pacjentek,
– wypracowanie lokalnych standardów informowania o dostępnych ścieżkach (w tym w nocy i w weekendy).
Placówki prowadzące oddziały położniczo‑ginekologiczne powinny przygotować się na możliwy wzrost liczby przyjęć spoza własnego powiatu oraz na wymogi dotyczące koordynacji i raportowania.
#### Finansowanie i kontraktowanie z NFZ – przygotowanie bez liczb
Zmiany w koszyku świadczeń zwykle pociągają za sobą modyfikacje w zarządzeniach płatnika (NFZ). Ponieważ na tym etapie nie podano stawek ani sposobu rozliczeń:
– zaplanujcie scenariusze budżetowe (konserwatywny i rozwojowy) dla potencjalnie zwiększonej liczby porodów i hospitalizacji okołoporodowych,
– przeanalizujcie strukturę przychodów i kosztów (dyżury, zabezpieczenie 24/7, współprace międzyoddziałowe),
– przygotujcie się na aneksowanie umów lub udział w dodatkowych postępowaniach konkursowych, jeśli zostaną ogłoszone.
#### Jakość i bezpieczeństwo: standardy, referencyjność, przekazywanie opieki
Rozszerzenie dostępności nie może obniżać bezpieczeństwa. Warto już teraz:
– zweryfikować zgodność z aktualnym standardem organizacyjnym opieki okołoporodowej,
– doprecyzować ścieżki eskalacji do wyższych poziomów referencyjności (położnictwo, neonatologia),
– przećwiczyć scenariusze rzadkich zdarzeń krytycznych (np. krwotok okołoporodowy, stany zagrożenia życia),
– uporządkować dokumentację i przepływy danych, także dla potrzeb sprawozdawczości płatniczej i jakościowej.
#### Współpraca z POZ i AOS a dostępność opieki okołoporodowej
Silne ogniwo przedszpitalne to mniejsze ryzyko nagłych przyjęć. Rekomendowane działania:
– wspólne (POZ–AOS–szpital) planowanie porodu i ustalenie ośrodka docelowego,
– mechanizmy szybkiej konsultacji dla lekarzy POZ/położnych w sytuacjach niejednoznacznych,
– edukacja pacjentek o objawach alarmowych i numerach kontaktowych,
– wdrożenie prostej, zrozumiałej komunikacji o trasie dojazdu i kryteriach zgłoszenia do izby przyjęć.
#### Komunikacja z pacjentkami i informacja o dostępności świadczeń
W regionach bez oddziału położniczo‑ginekologicznego szczególnie ważne jest:
– utrzymywanie aktualnych informacji na stronach placówek i w mediach lokalnych,
– infolinie/numery dyżurowe do konsultacji w nagłych sytuacjach,
– materiały dla kobiet w ciąży (plan porodu, lista rzeczy, lokalizacja ośrodków przyjmujących porody).
To bezpośrednio przekłada się na bezpieczeństwo i satysfakcję pacjentek oraz na mniejszą liczbę niepotrzebnych transportów.
#### Dlaczego to ważne dla placówek
– Zarządzanie ryzykiem i ciągłością działania: jasne ścieżki i porozumienia między placówkami ograniczają ryzyko zdarzeń niepożądanych.
– Optymalizacja obciążenia oddziałów: planowe kierowanie pacjentek redukuje szczyty przyjęć i skraca czas oczekiwania.
– Potencjalne nowe możliwości kontraktowe: rozszerzenie dostępności może otworzyć drogę do dodatkowych świadczeń lub wzmocnienia profilu usług.
– Wizerunek i odpowiedzialność społeczna: sprawna opieka okołoporodowa to kluczowy element zaufania do lokalnego systemu ochrony zdrowia.
– Przygotowanie do kontroli i sprawozdawczości: zmiany w koszyku zwykle oznaczają nowe obowiązki raportowe – lepiej być gotowym zawczasu.
#### Co zrobić teraz (checklista)
– Zapoznać się z dokumentami konsultacyjnymi:
– pobrać projekt rozporządzenia i uzasadnienie,
– zidentyfikować zapisy dotyczące opieki okołoporodowej, warunków realizacji i ewentualnych zmian organizacyjnych.
– Powołać zespół ds. wdrożenia:
– dyrektor medyczny, położna oddziałowa, kierownik izby przyjęć/SOR, koordynator jakości, dział rozliczeń/NFZ, PR/komunikacja.
– Mapa ryzyka i przepustowości:
– ocenić dostępność kadr (położne, ginekolodzy, anestezjolodzy, neonatolodzy),
– przeanalizować czasy dojazdu i dostępność transportu medycznego,
– oszacować potencjalny wzrost liczby przyjęć.
– Formalizacja współpracy:
– przygotować/odświeżyć porozumienia z ośrodkami referencyjnymi,
– ustalić zasady przekazywania pacjentek i dokumentacji.
– Procedury i szkolenia:
– zaktualizować procedury triage dla kobiet w ciąży,
– przeprowadzić szkolenia z postępowania w stanach nagłych okołoporodowych,
– przećwiczyć komunikację między dyżurami i między placówkami.
– Komunikacja z pacjentkami:
– przygotować aktualne informacje na stronie www i w rejestracji,
– udostępnić numery kontaktowe oraz instrukcje postępowania w nagłych przypadkach.
– Przygotowanie finansowe i rozliczeniowe:
– opracować warianty budżetowe,
– przygotować się na potencjalne aneksy do umów, zebrać wymagane dane i wskaźniki.
– Udział w konsultacjach:
– zgłosić stanowisko placówki (uwagi merytoryczne i organizacyjne),
– wskazać bariery i proponowane rozwiązania oparte na danych lokalnych.
#### Harmonogram i monitorowanie konsultacji publicznych
Na moment ogłoszenia konsultacji nie upubliczniono w komunikacie szczegółowych terminów wejścia w życie czy wycen – należy sprawdzać aktualizacje w serwisach rządowych i na stronach RCL/NFZ. Rekomendujemy:
– wyznaczyć osobę odpowiedzialną za monitoring procesu legislacyjnego,
– śledzić projekty zarządzeń NFZ, które mogą doprecyzować zasady finansowania,
– przygotować wstępny plan wdrożenia wraz z kamieniami milowymi na różne scenariusze dat.
#### Podsumowanie: przygotowanie to przewaga konkurencyjna
Projekt to szansa na uporządkowanie i wzmocnienie opieki okołoporodowej w skali kraju, szczególnie tam, gdzie dziś dostęp jest ograniczony. Placówki, które wcześnie uporządkują ścieżki kliniczne, porozumienia partnerskie, komunikację z pacjentkami i przygotowanie finansowe, wejdą w nowy reżim wymagań z przewagą – przekuwając zmianę regulacyjną w lepszą jakość opieki i stabilność operacyjną.
#### Źródło
Oficjalny komunikat Ministerstwa Zdrowia: https://www.gov.pl/web/zdrowie/projekt-rozszerzajacy-dostepnosc-opieki-okoloporodowej-trafil-do-konsultacji
Uwaga: na podstawie publicznego komunikatu nie są znane pełne szczegóły (np. konkretne wyceny, definicje nowych świadczeń, ostateczne terminy). Rekomendowana jest lektura projektu rozporządzenia i dokumentów towarzyszących na stronach RCL oraz bieżący monitoring zarządzeń NFZ.